در این مقاله قصد داریم به این سؤال بپردازیم که کابل مسی چیست و با انواع سیم و کابل مسی آشنا شویم. همچنین در ادامه مشخصات و کاربردهای سیم مسی معرفی می شوند. در ادامه ابتدا به تعریفی از کابل مسی خواهیم پرداخت و در ادامه توضیحاتی در خصوص مشخصات فیزیکی سیم مسی شامل وزن و اندازه آن، استفاده از سیم مسی در صنعت، کاربردهای سیم مسی، انواع آن و موارد تاثیر گذار در شیوه قیمت گذاری سیم مسی خواهیم پرداخت.
کابل مسی چیست؟
در دوران باستان عمده مس مصرفی از امپراطوری روم باستان و کشور قبرس (Cyprus) استخراج می شد و به همین دلیل این فلز به مس یا به لاتین Cyprium معروف بود که در ادامه Cuprum خوانده می شد. به همین دلیل در زبان انگلیسی به مس copper گفته می شود. اما فلز مس امروزه به عنوان بهترین رسانای الکتریکی در بین بسیاری از فلزات شناخت می شود و همین موضوع باعث شده است تا در انواع کابل برق و کابل های انتقال دهنده دیتاهای اینترنتی از کابل مسی استفاده شود. از طرفی واژه کابل در فارسی به معنای طنابی ضخیم است که از واژه ای فرانسوی به همین نام به زبان ما وارد شده است. جالب است بدانید که کابل مسی و الومینیومی در دنیای امروز دو رسانای بسیار خوب برای جریان الکتریکی به حساب می ایند. در ادامه تفاوت این دو را شرح خواهیم داد.
کابل مسی چیست و چه مزیت هایی دارد؟
در کنار فلز مس، نقره، آلومینویم، سرب و فولاد هم در ساخت کابل کاربرد دارند. اما ساخت کابل مسی و آلومینیومی از نظر هزینه مقرون به صرفه ترند. از طرفی فلز مس از نظر فیزیکی و شیمیایی نسبت به سایر رقبایش برتری بیشتری دارد. غلطک پذیری مس به مراتب بیشتر از سایر انواع کابل هاست. از طرفی این فلز بهتر شکل می پذیرد و با کشیدن میله آن می توان به رشته های سیمی نازکی دست پیدا کرد. یکی از دلایل استفاده از کابل مسی در صنعت برق نیز همین موضوع است.
کابل مسی یا آلومینیومی
ابتدا باید بدانید که در سیم کشی ساختمان در حال حاضر فقط از کابل مسی استفاده می شود. این موضوع با توجه به استانداردهای ملی ایران به شماره 3084 و استاندارد بین المللی 60228 آی ای سی باید رعایت شود. در این استانداردها به وضوح ذکر شده است که جنس رسانای انعطاف پذیر گروه 5 تنها باید مسی باشد و تنها در رساناهای مفتولی و نیمه رسانا با سطح مقطع ده میلی متر به بالا می توان از کابل های آلومینیومی استفاده کرد. از طرفی دردسرهای استفاده از آلومینیوم به خصوص در سیم کشی خانگی بیشتر است. آلومینیوم مقاومت الکتریکی بالایی دارد و به همین دلیل در برابر خوردگی و اکسایش ناشی از مجاورت با دیگر فلزات آسیب پذیرتر است. همچنین به علت آسیب پذیری بیشتر فلز آلومینیوم بر اثر تغییرات دما ممکن است از محل نصب خارج شده و همچنین بر اثر فشارهای احتمالی دچار پارگی و قطعی شود. رسانایی آلومینیوم نیز از مس کمتر است.
پیشنهاد می کنیم برای درک بهتر و دقیق تر این موضوع مقاله تفاوت سیم آلومینیومی و سیم مسی را بخوانید. در این مقاله به طور کامل توضیح داده ایم که کابل مسی با کابل آلومینیومی چه تفاوت هایی دارد و این دو چه برتری ها و چه کاستی هایی نسبت به یکدیگر دارند.
مشخصات کامل سیم مسی
برای بررسی دقیق مشخصات سیم مسی باید به مواردی همچون وزن سیم مسی، سطح مقاطع آن و ولتاژ این سیم ها پرداخت. از نظر سطح مقاطع و ولتاژ سیم های مسی افشان با ولتاژ 500 و 300 ولت در سطوح مقاطع 5/0، 75/0 و 1 میلی متر مربع و با ولتاژ 450 و 750 ولت برای سطوح مقاطع بیشتر از 1 میلی متر مربع تولید می شوند.
طریقه محاسبه وزن سیم مسی
وزن کابل مسی با توجه به ساختار آن و میزان مواد اولیه در ساخت آن و با توجه به سایز کابل مشخص می شود. برای محاسبه وزن هادی کابل مسی باید از این فرمول استفاده کرد.
که در این فرمول d قطر رشته های رسانا و k ضریب افزایش طول در مختلف تاب کابل است.
استفاده از سیم و کابل مسی در صنعت
از مس در صنایع گسترده ای استفاده می شود. به طور خلاصه می توان گفت از کابل مسی و سیم مس در موتورهای الکتریکی، خطوط حمل و نقل، مخابرات، مدارهای الکتریکی و بسیاری از قطعات صنعتی الکتریکی بهره برده می شود.
عمده مصرف صنعتی مس در تولید موتورهای الکتریکی صرف می شود. یکی از دلایل این موضوع ظرفیت بالای این فلز در برابر گرما و انتقال الکتریکی است که می تواند به مقاومت سیم ها بیانجامد. در صنعت ساخت و ساز نیز علاوه بر سیم کشی در لوله کشی و ساخت سقف و همچنین در صنعت ماشین سازی برای ساخت بخاری های برقی نیز از مس استفاده می شود. از نظر فراوانی استفاده از مس در صنایع مختلف، بررسی صنایع مختلف آمریکا نشان می دهد که بیشترین مصرف صنعتی مس در صنعت حمل و نقل به میزان 20 درصد بوده است. همچنین در صنعت ساخت محصولات الکتریکی و الکترونیکی به میزان 20 درصد، ساخت لوازم مصرفی خانگی 10 درصد و ساخت ماشین ها و ملزومات صنعتی 7 درصد از مس استفاده شده است.
سیم مسی چه کاربردهایی دارد
مس به دلیل رسانایی و انعطلاف بالا بیش از هر چیز در صنعت ساخت سیم های مسی ساختمانی و سایر لوازم الکتریکی کاربرد دارد. از مس از همان زمان ساخت آهنربای الکتریکی و تلگراف در 1820 میلادی در ساخت سیم مسی استفاده می شود.
اختراع تلفن در سال 1876 میلادی مسیر تازه ای برای استفاده گسترده تر از سیم مسی به روی بشر باز کرد. از مس به عنوان یک جریان دهنده الکتریکی در سیم کشی بسیاری از ادوات الکتریکی استفاده می شود. جالب است بدانید که 50 درصد مس استخراج شده از معادن در سیم کشی ساختمانی و کابل های مسی بین شهری استفاده می شود. مس همچنین در ساخت موتورهای الکتریکی ماشین های برقی، باتری، مبدل جریان مستقیم به متناوب و در پمپ های شارژ الکتریکی ماشین های برقی کاربرد دارد. از دیگر مصارف و کاربردهای سیم مسی می توان به استفاده در وسایل برقی، سیستم های روشنایی و … اشاره کرد.
سیم مسی کولر گازی
یکی از مهمترین مصارف مس در ایران به گفته تولید کنندگان حدود چهل درصد مربوط به صنعت ساخت کولر گازی است. لوله های مسی با توجه به انعطاف پذیری مناسب در ساخت کولر گازی کاربرد دارند.
کابل شبکه
از مصارف عمده دیگر کابل مسی در شبکه و اینترنت است. سیم مسی بر خلاف رقیب آن یعنی فیبر نوری در انتقال داده های اینترنتی ارزان تر و انعطاف پذیرتر است. دو نوع Twisted-pair و shielded twisted pair که به اختصار UTP و STP خوانده می شوند، مهمترین انواع کابل شبکه اند.
انواع مختلف سیم و کابل مسی
از انواع مختلف سیم مسی می توان به سیم افشان، سیم مفتولی، سیم مسی نیمه افشان، سیم مسی گرد، سیم مسی تخت، روکش دار، بدون روکش و لاکی اشاره کرد.
از طرفی کابل مسی از نظر ویژگی ساختاری شامل شکل، نوع هادی یا کاربرد آن براساس ولتاژ مورد نظر در کار و نوع نصب و… تقسیم بندی می شوند. بر این اساس می توان کابل های مسی را به انواع هادی کلاس یک (تک مفتولی)، هادی کلاس دو یا هادی نیمه افشان تابیده منظم و هادی کلاس و پنج و شش تقسیم بندی کرد.
سیم مسی افشان
از سیم های مسی افشان در سیم کشی ساختمان استفاده می شود. این سیم ها انعطاف پذیری بالایی دارند و به دلیل سطح مقطع و جاگیری کمتری می توان از آنها در سیم کشی ساختمان بهره برد.
کابل مسی مفتولی
از کابل مفتولی مسی که به عنوان سیم های نیمه افشان هم شناخته می شوند در سیم کشی تابلوهای برق استفاده می شود. با توجه به اینکه فرم دهی به این سیم ها ساده تر است، در این صنعت کاربرد گسترده تری دارند.
دسته بندی کابل برق مسی براساس نوع عایق
کابل مسی براساس نوع عایق به کابل با عایق PVC ساده و کابل با عایق XLPE ساده دسته بندی می شود. از اولی برای تامین انرژی الکتریکی در فضاهای باز، زیر زمین و خاک، درون آب، داخل ساختمان، کانال های کابل کشی، نیروگاه ها، مصارف صنعتی و در مراکز توزیع استفاده می شود.
کابل با عایق XLPE نیز به کابل های برق تک رشته و چند رشته اطلاق می گردد که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و در انواع کابل کشی از آن بهره برده می شود.
خرید سیم مسی
برای خرید سیم مسی باید به موارد مختلفی توجه داشت. قبل از هر چیز باید ببینید که استانداردهای لازم در تولید کابل مسی رعایت شده است یا خیر. برای مثال در کابل های تک مفتولی کلاس یک باید جنس هادی مس آنیل شده با اندود یا ساده، آلومینیوم یا آلیاژ آن شده باشد.
مقطع آن باید گرد باشد و مقاومت هادی در 20 درجه سانتی گراد نباید بالاتر از حداکثر مقدار تعیین شده در استاندارد باشد. پیشنهاد می کنیم حتما برای خرید سیم مسی از فروشگاه های معتبر خرید کنید.
موارد تاثیرگذار بر قیمت سیم مسی
در خصوص قیمت سیم مسی نمی توان به طور دقیق نظر داد. قیمت سیم مسی براساس قیمت مواد اولیه مصرفی در تولید آن مثل خود فلز مس و مواد پلیمری مانند پی وی سی تعیین می شود. البته قیمت فلز مس همیشه تابعی تاثیر گذارتر است.
با توجه به نوسانات بازار قیمت دهی دقیق در خصوص سیم مسی کار دشواری است. پیش بینی ها نشان می دهد که قیمت بازار تا سال 2021 روند صعودی خواهد داشت و ممکن است تا 7500 دلار افزایش کند و حتی به رقم 9 هزار دلار برسد.